FANTASTIČNO PRKOSNO

„D. J.”

režija: Pajž Mikloš,

Sickratman, Budimpešta, 2013.

Piše: Igor Burić

Poznato je da pozorište može da poprimi najneobičnije oblike, koji često budu iznenađujući. Takav je slučaj predstava „D. J.” Mikloša Pajža, u kojoj ovi inicijali ne označavaju nekog di-džeja, nego ni manje ni više – Don Đovanija (Don Žuana). Predstava je parafraza čuvene Mocartove opere, po libretu Lorenca da Pontea, koji je „dopisan”, odnosno prepravljan, a izvedba je pravo čudo.

U minijaturnom ručnom lutkarskom pozorištu, minijaturnom i ručnom zato što su ltuke zapravo „naprstnice” – male platnene kreaturice koje se nataknu na prste – izvedba Mocartovog “Don Đovanija” postaje van men šou. Dobro, uz klavirsku pratnju Eme Močari, jedan čovek nije dovoljan, ali Mikloš Pajž igra, govori i rukovodi svim likovima, odnosima, situacijama, na impresivan način oneobičavajući operski spektakl do granica krajnje jednostavnosti, neposrednosti i duhovite karikaturalnosti.

Siže svojevrsne prepravke libreta je u tome što je sluga Leporelo nakon propasti svog drčnog gazde Don Đovanija našao novi posao – da ispriča njegovu priču. Tako se radnja ponavlja, ali u verziji svedoka koji ništa ne uvija u celofan, nego priča onako kako je to iz njegovog ugla (ugla običnog čoveka, običnim jezikom) sve izgledalo. Tako se Mocartova opera uspostavlja na sceni više kao komedija, nego kao tragedija, čega oboje ima u originalu.

U ovoj minijaturi, koja ima tu manu da se u klasičnoj pozorišnoj postavci na sceni lutke i njihovi detalji skoro  ne vide, sve drugo je maksimalno, od muzičkog, do izvođačkog angažmana, koji se sastoji iz govora (naracije), animacije i – pevanja. Mikloš Pajž puna tri sata, sa jednom pauzom, drži pažnju gledalaca i podjednako uživa u svojoj invenciji operskog čina koji kulminira u Don Đovanijevoj želji za životom i prkosu smrti. Fantastično!